Geschiedenis
Ter Hooge is een van de oudste buitenplaatsen op Walcheren: de oorsprong van het slot ligt in de 13e eeuw. Ter Hooge was aanvankelijk een kasteeltje met meerdere gebouwtjes waar een slotgracht omheen was gegraven.
Door de eeuwen heen hebben verschillende families Ter Hooge bewoond, waaronder het invloedrijke Zeeuwse geslacht Van Borssele.
Afbeelding uit de ‘Cronyk’ van Smallegange, 1696 (ZB, Beeldbank Zeeland).
Vroege geschiedenis
In 1754 kreeg het huis haar huidige vorm. Het middeleeuwse kasteel was toen net aangekocht door Jan van Borssele die door stadhouder Willem IV als Eerste Edele van Zeeland was aangewezen en daarmee een belangrijke positie had in de Staten. Van Borssele liet het middeleeuwse kasteel grotendeels afbreken om plaats te maken voor een comfortabeler, representatief huis.
De voormalige ridderzaal en de toren werden gespaard. De rest van de oude stenen werd gebruikt om een identieke toren te bouwen om hiermee het huis haar huidige symmetrische vorm te geven. Daarnaast kreeg het slot een grote tuin in Franse stijl met rechte lanen, sterrenbossen, strak geschoren hagen en een ‘grand canal’ waarover de bewoners uitzicht hadden op de duinen.
Vroege geschiedenis
In 1754 kreeg het huis haar huidige vorm. Het middeleeuwse kasteel was toen net aangekocht door Jan van Borssele die door stadhouder Willem IV als Eerste Edele van Zeeland was aangewezen en daarmee een belangrijke positie had in de Staten. Van Borssele liet het middeleeuwse kasteel grotendeels afbreken om plaats te maken voor een comfortabeler, representatief huis.
De voormalige ridderzaal en de toren werden gespaard. De rest van de oude stenen werd gebruikt om een identieke toren te bouwen om hiermee het huis haar huidige symmetrische vorm te geven. Daarnaast kreeg het slot een grote tuin in Franse stijl met rechte lanen, sterrenbossen, strak geschoren hagen en een ‘grand canal’ waarover de bewoners uitzicht hadden op de duinen.
19e eeuw
In de negentiende eeuw veranderden de ideeën over het landschap. De Franse tuin ging volledig op de schop en werd omgevormd tot een romantisch parkbos. De slotgracht en het grand canal werden meanderende vijvers. Kronkelige paden moesten de wandelaar een afwisselende ervaring van het park, het huis én het omringende landschap bieden. Exotische bomen en verschillende koepels en kleine paviljoens voegden hier een extra dimensie aan toe.
19e eeuw
In de negentiende eeuw veranderden de ideeën over het landschap. De Franse tuin ging volledig op de schop en werd omgevormd tot een romantisch parkbos. De slotgracht en het grand canal werden meanderende vijvers. Kronkelige paden moesten de wandelaar een afwisselende ervaring van het park, het huis én het omringende landschap bieden. Exotische bomen en verschillende koepels en kleine paviljoens voegden hier een extra dimensie aan toe.
Een speeljacht ligt in de vijver van het slot Ter Hooge. Tekening van Jan Arends, 1785 (Zeeuws Archief, KZGW, Zelandia Illustrata).
Rudolf Willem graaf van Lynden met zijn gezin in 1935.
Van Lynden
Ter Hooge kwam in 1871 in handen van de familie Van Lynden, toen het werd aangekocht door Willem Arnold baron van Lynden en zijn vrouw Wilhelmina Johanna van Lynden – de Bruyn. Mr. Rudolf Willem graaf van Lynden erfde Ter Hooge in 1926 van zijn oom en tante, die kinderloos waren gebleven. Hij was voorzitter van de Directie der Polder Walcheren; en secretaris van PZEM. Ook was hij medeoprichter van Stichting Het Zeeuwse Landschap. Samen met tuinarchitect Leonard Springer reorganiseerde hij het verwaarloosde parkbos en liet onder andere een rotstuin aanleggen en enkele tuinkoepels. Hij woonde met zijn gezin met vijf kinderen op Ter Hooge, toen het in 1942 door de Duitsers werd gevorderd.
Om een diepe duik te maken in de geschiedenis van het leven van Marietje gravin van Lynden – Calkoen en haar dienstbode Mina Marinusse, luister hier de podcast die door Maartje Duin, achterkleindochter van Marietje, is gemaakt.
Van Lynden
Ter Hooge kwam in 1871 in handen van de familie Van Lynden, toen het werd aangekocht door Willem Arnold baron van Lynden en zijn vrouw Wilhelmina Johanna van Lynden – de Bruyn. Mr. Rudolf Willem graaf van Lynden erfde Ter Hooge in 1926 van zijn oom en tante, die kinderloos waren gebleven. Hij was voorzitter van de Directie der Polder Walcheren; en secretaris van PZEM. Ook was hij medeoprichter van Stichting Het Zeeuwse Landschap. Samen met tuinarchitect Leonard Springer reorganiseerde hij het verwaarloosde parkbos en liet onder andere een rotstuin aanleggen en enkele tuinkoepels. Hij woonde met zijn gezin met vijf kinderen op Ter Hooge, toen het in 1942 door de Duitsers werd gevorderd.
Tweede wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog heeft een zware invloed gehad op Ter Hooge. Het huis werd door de Duitsers als Zeeuws hoofdkwartier gebruikt en later werd met de inundatie van Walcheren door de geallieerden het parkbos vrijwel volledig verwoest. Slechts één boom overleefde het zoute water onder de grond: de grote kastanje aan de achterkant van het huis. Na de oorlog was Van Lynden vastbesloten om het parkbos van Ter Hooge te herstellen. Samen met de Heidemij werd een plan gemaakt voor de aanplant van een vereenvoudigde versie van het oude park.
Tweede wereldoorlog
De Tweede Wereldoorlog heeft een zware invloed gehad op Ter Hooge. Het huis werd door de Duitsers als Zeeuws hoofdkwartier gebruikt en later werd met de inundatie van Walcheren door de geallieerden het parkbos vrijwel volledig verwoest. Slechts één boom overleefde het zoute water onder de grond: de grote kastanje aan de achterkant van het huis. Na de oorlog was Van Lynden vastbesloten om het parkbos van Ter Hooge te herstellen. Samen met de Heidemij werd een plan gemaakt voor de aanplant van een vereenvoudigde versie van het oude park.
Na de oorlog
Rudolf Willem van Lynden en zijn gezin keerden niet terug op Ter Hooge. In 1955 bracht hij het landgoed onder in de familiestichting Lynden Ter Hooge. Hij deed dit om twee redenen: ten eerste het behoud van Ter Hooge als geheel en ten tweede, het handhaven van de band met de nazaten van de stichter. Het park werd in 1978 door de familie grotendeels opengesteld voor wandelaars. Het huis is na een periode als rusthuis en hotel in de jaren 80, opgedeeld in vier appartementen. Het kasteel (deels), de oranjerie en de tuinmanswoningen worden nog steeds door de familie bewoond.
Na de oorlog
Rudolf Willem van Lynden en zijn gezin keerden niet terug op Ter Hooge. In 1955 bracht hij het landgoed onder in de familiestichting Lynden Ter Hooge. Hij deed dit om twee redenen: ten eerste het behoud van Ter Hooge als geheel en ten tweede, het handhaven van de band met de nazaten van de stichter. Het park werd in 1978 door de familie grotendeels opengesteld voor wandelaars. Het huis is na een periode als rusthuis en hotel in de jaren 80, opgedeeld in vier appartementen. Het kasteel (deels), de oranjerie en de tuinmanswoningen worden nog steeds door de familie bewoond.
Ter Hooge 1926
Landgoed Ter Hooge na de inundatie
De Tuin van Zeeland
Rond het jaar 1995 ontstond het idee om de sfeer van het vooroorlogse coulisselandschap van Walcheren terug te brengen en hiermee de relatie tussen Ter Hooge en het omringende landschap te versterken. Dit initiatief kwam tot stand door een tripartite samenwerking van Stichting Lynden Ter Hooge met Stichting Het Zeeuwse Landschap en de familie Dreessen van zorgboerderij Pitteperk. In 2003 werd de Tuin van Zeeland – vernoemd naar de oude bijnaam van Walcheren – officieel geopend. Typische elementen zijn de Zeeuwse gemengde hagen, drinkpoelen, solitairen in de weiden en laanbomen.
Vanaf 2013 heeft de stichting het bosbeheer weer op zich genomen; met ondersteuning van bosbeheerder de Bosgroep en Bosbaas, Vahan Karaganjan. Regelmatig wordt er gewerkt met groepen vrijwilligers van stichting Landschapsbeheer Zeeland. Het Rijk en Provincie dragen bij met beheer subsidies.
In 2018 heeft een forse dunning van het bomenbestand plaatsgevonden. In 2022/ 23 werden meer dan 3000 bomen en struiken geplant, om meer variëteit aan te brengen. In de vijvers werden in 2024 ruim 100 snoeken uitgezet om de karperstand in toom te houden. Op twee plaatsen werden fraaie natuurlijke oevers aangelegd.
De Tuin van Zeeland
Rond het jaar 1995 ontstond het idee om de sfeer van het vooroorlogse coulisselandschap van Walcheren terug te brengen en hiermee de relatie tussen Ter Hooge en het omringende landschap te versterken. Dit initiatief kwam tot stand door een tripartite samenwerking van Stichting Lynden Ter Hooge met Stichting Het Zeeuwse Landschap en de familie Dreessen van zorgboerderij Pitteperk. In 2003 werd de Tuin van Zeeland – vernoemd naar de oude bijnaam van Walcheren – officieel geopend. Typische elementen zijn de Zeeuwse gemengde hagen, drinkpoelen, solitairen in de weiden en laanbomen.
Vanaf 2013 heeft de stichting het bosbeheer weer op zich genomen; met ondersteuning van bosbeheerder de Bosgroep en Bosbaas, Vahan Karaganjan. Regelmatig wordt er gewerkt met groepen vrijwilligers van stichting Landschapsbeheer Zeeland. Het Rijk en Provincie dragen bij met beheer subsidies.
In 2018 heeft een forse dunning van het bomenbestand plaatsgevonden. In 2022/ 23 werden meer dan 3000 bomen en struiken geplant, om meer variëteit aan te brengen. In de vijvers werden in 2024 ruim 100 snoeken uitgezet om de karperstand in toom te houden. Op twee plaatsen werden fraaie natuurlijke oevers aangelegd.
Foto: Adri Padmos
Foto: Janet Weststrate
